آیا می‌توان بدون کارت پایان خدمت، ویزای آلمان گرفت؟

مهاجرت به آلمان، به‌عنوان یک مقصد شغلی و تحصیلی تراز اول، آرزوی بسیاری از جوانان ایرانی است. اما برای آقایان محترم که مشمول خدمت وظیفه عمومی هستند، مسئله کارت پایان خدمت به یک مانع جدی و دغدغه‌آفرین تبدیل می‌شود.

سؤال اصلی این است: آیا می‌توان با وجود وضعیت نظام وظیفه نامشخص، ویزای آلمان را دریافت و به این کشور رسید؟

ما در این مقاله به شما نشان می‌دهیم که طبق قوانین نظام وظیفه ایران، چگونه می‌توان از فرصت‌های قانونی موجود استفاده کرد. گام به گام راه حل سربازی برای مهاجرت را بررسی می‌کنیم تا با آگاهی کامل و به شکل کاملاً قانونی، قدم در مسیر آلمان بگذارید.

مسیر اصلی خروج مشمولین: مجوز وضعیت تحصیلی و وثیقه

طبق قانون، خروج مشمولین تنها در حالتی مجاز است که یا معافیت دائم داشته باشند، یا در وضعیت تحصیلی مجاز (معافیت تحصیلی) یا در فرجه یک ساله پس از فراغت/انصراف/اخراج باشند، و برای تضمین بازگشت، وثیقه بسپارند.

به بیان ساده، معافیت تحصیلی (یا فرجه قانونی) یک مجوز وضعیتی است که شما را از حالت ممنوع‌الخروج بودن اولیه خارج می‌کند، و وثیقه یک ضمانت مالی است که خروج فیزیکی شما را تضمین می‌کند.

از نظر متقاضیان، چند حالت برای خروج وجود دارد که از نظر هدف، میزان وثیقه و مدت اقامت بسیار متفاوت هستند:

داشتن معافیت دائم یا پایان خدمت

اگر شما قبلاً خدمت خود را انجام داده‌اید یا به هر دلیل (پزشکی، کفالت، یا شرایط خاص) معافیت دائم گرفته‌اید، هیچ محدودیتی از بابت نظام وظیفه برای اخذ هر نوع ویزای آلمان (تحصیلی، کاری یا آوسبیلدونگ) ندارید. این بهترین، امن‌ترین و قانونی‌ترین مسیر برای مهاجرت است.

استفاده از وثیقه نوع «تحصیلی»

این روش، قانونی‌ترین و اصولی‌ترین راه برای افرادی است که قصد دارند برای ادامه تحصیل بلندمدت در آلمان اقدام کنند و در ایران نیز در حال تحصیل یا در فرجه قانونی هستند. در این حالت، شما با استفاده از معافیت تحصیلی و سپردن بالاترین مبلغ وثیقه، مجوز خروج طولانی‌مدت (به مدت زمان تحصیل) را دریافت می‌کنید.

هزینه و هدف:

• مبلغ وثیقه (حدودی): حدود ۸۰ میلیون تومان (1404)
• هدف: مهاجرت تحصیلی طولانی‌مدت
• مدت مجاز خروج: مطابق با طول دوره تحصیل در آلمان (مثلاً ۲ تا ۴ سال)

استفاده از وثیقه برای سفرهای کوتاه (سیاحتی/علمی)

بسیاری از افراد برای صرفه‌جویی در هزینه وثیقه اولیه، از وثیقه‌هایی با مبالغ بسیار پایین‌تر مانند وثیقه سیاحتی یا علمی استفاده می‌کنند.

نکته مهم: این وثیقه‌ها به دلیل مدت زمان بسیار کوتاه، برای فرآیند اپلای و اخذ ویزای طولانی‌مدت آلمان (که خود ماه‌ها طول می‌کشد) عملاً قابل استفاده نیستند و فقط برای سفرهای کوتاه‌مدت مناسب‌اند.

بزرگترین چالش: ریسک ضبط وثیقه و غیبت

در سناریوی مهاجرت دائم به آلمان (به ویژه تحصیلی)، هدف واقعی متقاضی، اخذ اقامت دائم در آلمان و عدم بازگشت به کشور است. در چنین شرایطی، دو ریسک اصلی و قطعی وجود دارد:

1. ضبط وثیقه: اگر پس از پایان مهلت قانونی خروج، به کشور باز نگردید و خود را معرفی نکنید، سازمان نظام وظیفه وثیقه شما را به دلیل نقض تعهد به طور کامل ضبط خواهد کرد.
2. وضعیت سرباز غایب: شما از نظر قانون ایران، سرباز غایب محسوب می‌شوید و تا زمان حل مشکل سربازی، امکان بازگشت بدون محدودیت به کشور را نخواهید داشت.

سربازی و مسیرهای غیرتحصیلی در آلمان

اگر هدف شما روش‌های غیرتحصیلی است، وضعیت نظام وظیفه پیچیده‌تر می‌شود:

• آوسبیلدونگ (Ausbildung): دوره‌های آوسبیلدونگ، جزء مقاطع رسمی آموزش عالی (کارشناسی ارشد، دکتری و…) محسوب نمی‌شوند و سازمان نظام وظیفه برای آن معافیت تحصیلی صادر نمی‌کند. متقاضیان آوسبیلدونگ مجبورند از همان مسیر گرفتن معافیت تحصیلی برای یک مقطع دانشگاهی در ایران و سپردن وثیقه تحصیلی استفاده کنند.
• مهاجرت کاری مستقیم: دریافت ویزای کاری (جاب آفر یا ویزای جستجوی کار)، بدون داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت دائم، عملاً غیرممکن است، زیرا برای دریافت ویزای کاری بلندمدت، به تسویه کامل وضعیت نظام وظیفه نیاز دارید.

نکته مهاجرتی: قانونی‌ترین و کم‌ریسک‌ترین راه برای مشمولین، اقدام از مسیر تحصیلی و استفاده از وثیقه تحصیلی است، با علم به ریسک ضبط وثیقه در صورت عدم بازگشت.

تسهیلات تردد مشمولین غایب مقیم آلمان

پس از مهاجرت موفق و اخذ اقامت یا شهروندی آلمان، شما همچنان یک مشمول غایب محسوب می‌شوید. تنها تسهیلات موجود برای سفر مجدد به ایران، مصوبه تردد مشمولین غایب مقیم خارج است:

• شرط: داشتن حداقل سه سال تمام اقامت در آلمان
• مزیت: اجازه می‌دهد سالانه حداکثر دو بار و مجموعاً سه ماه به ایران سفر کنید (تا پایان سال اجرای مصوبه