اقامت دائم و شهروندی آلمان; راهنمای کامل ۲۰۲۵
اقامت دائم آلمان و سپس شهروندی آلمان، دو گام اساسی برای ساختن آیندهای پایدار در قلب اروپا هستند. بسیاری از افراد با هدف مهاجرت به آلمان و زندگی در آلمان، مسیرهای گوناگونی را دنبال میکنند تا به این اهداف دست یابند. با اجرایی شدن قوانین جدید شهروندی آلمان، مسیر دسترسی به این مزایا برای بسیاری هموارتر شده است. این مقاله جامع، تمامی جوانب مربوط به دریافت اقامت دائم و شهروندی آلمان را پوشش میدهد؛ از انواع اقامت و شرایط لازم گرفته تا مراحل گام به گام و مزایای آنها، تا شما با آگاهی کامل برای آینده خود تصمیم بگیرید.
اقامت دائم آلمان چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
کارت اقامت دائم آلمان یا Settlement Permit (Niederlassungserlaubnis)، به شما اجازه میدهد تا بدون محدودیت زمانی در این کشور زندگی کنید. این مجوز، پلهای اساسی برای رسیدن به شهروندی آلمان است و مزایای قابل توجهی دارد:
زندگی بدون محدودیت زمانی: با داشتن این کارت، دیگر نیازی به تمدیدهای مکرر اقامت موقت نخواهید داشت
آزادی کار و کسبوکار: میتوانید بهطور قانونی کار کنید، کسبوکار خود را راهاندازی کنید و از تمامی حقوق و مزایای یک شهروند آلمانی (به جز حق رأی در انتخابات فدرال) بهرهمند شوید
دسترسی به خدمات اجتماعی: شما و خانوادهتان اجازه استفاده از خدمات اجتماعی، بهداشتی و آموزشی با کیفیت بالا در آلمان را خواهید داشت
امنیت و ثبات: با اقامت دائم، از امنیت شغلی و اجتماعی بیشتری برخوردار خواهید بود و آیندهای باثباتتر در آلمان خواهید داشت
انواع اقامت در آلمان: از موقت تا دائم
اقامت در آلمان به دو دسته اصلی تقسیم میشود که هر یک شرایط و اهداف خاص خود را دارند:
اقامت موقت (Aufenthaltserlaubnis): این نوع اقامت برای اهداف مشخص و با مدت زمان محدود صادر میشود، مانند:
اقامت تحصیلی: برای دانشجویان و شرکتکنندگان در دورههای آوسبیلدونگ
اقامت کاری: برای نیروی کار ماهر یا متخصص
اقامت ازدواج: برای همسران شهروندان یا مقیمان آلمان
اقامت جستجوی کار: برای فارغالتحصیلان یا متخصصانی که به دنبال شغل هستند
اقامت دائم (Niederlassungserlaubnis): این مجوز به افراد اجازه میدهد به صورت نامحدود در آلمان زندگی و کار کنند و پلهای برای اخذ شهروندی آلمان است.
چرا فرتاک را انتخاب کنیم؟
شرایط عمومی برای دریافت اقامت دائم آلمان
برای دریافت اقامت دائم آلمان، متقاضی باید شرایط مشخصی را برآورده کند. این شرایط بسته به مسیر مهاجرت اولیه (کاری، تحصیلی، سرمایهگذاری و…) ممکن است کمی متفاوت باشد، اما موارد کلی عبارتند از:
- حداقل 5 سال اقامت قانونی در آلمان: این مدت زمان میتواند در برخی موارد خاص (مانند دارندگان بلوکارت) کوتاهتر شود
- تسلط به زبان آلمانی: حداقل در سطح B1
- اثبات تمکن مالی: توانایی حمایت مالی از خود و خانواده بدون نیاز به کمکهای دولتی
- پرداخت حداقل 60 ماه بیمه بازنشستگی: این شرط نشاندهنده مشارکت شما در سیستم اجتماعی آلمان است
- عدم سوء پیشینه کیفری
- آشنایی با فرهنگ، شیوه زندگی و سیستم حقوقی آلمان
نکته مهم در محاسبه مدت اقامت برای اقامت دائم و تابعیت: بر اساس ماده 9b قانون اقامت آلمان (AufenthG)، زمانهای اقامت در داخل و خارج از آلمان برای اخذ اقامت دائم و شهروندی قابل محاسبه است.
- زمانهایی که محسوب میشوند: اقامتهای خارج از آلمان به دلایل غیرشغلی (کمتر از 6 ماه در هر بار و حداکثر 10 ماه در مجموع)، مأموریتهای شغلی خارج از آلمان (کمتر از 6 ماه در هر بار)، اقامت قبلی با مجوز اقامت دائم اتحادیه اروپا، نصف مدت زمان اقامت قانونی در دوره تحصیل یا آوسبیلدونگ، و اقامت با بلوکارت اتحادیه اروپا (در صورتی که حداقل 2 سال در آلمان بوده باشد).
- زمانهایی که لحاظ نمیشوند: اقامت با مجوز موقت (Duldung یا Aufenthaltsgestattung) یا اقامت با شرایط خاص بدون حق اقامت پایدار و قانونی، معمولاً جزو سابقه مفید برای گرفتن اقامت دائم یا تابعیت حساب نمیشوند.
همین حالا مشاوره ی رایگان بگیرید!
"*" قسمتهای مورد نیاز را نشان می دهد
مسیرهای اصلی اخذ اقامت دائم آلمان
- اقامت دائم از طریق جاب آفر (نیروی کار ماهر): اگر از طریق جاب آفر مهاجرت کرده اید و به عنوان نیروی کار ماهر در آلمان، میتوانید تحت شرایط خاصی درخواست کارت اقامت دائم دهید. داشتن مدرک تحصیلی یا فنی معادل با مدارک آلمانی و داشتن اجازه اقامت به مدت حداقل 3 سال، از شرایط اصلی است. همچنین، شما باید نشان دهید که در شغل خود موفق بوده و از درآمد کافی برخوردار هستید.
- اقامت دائم برای دارندگان بلوکارت اتحادیه اروپا: کارت آبی اتحادیه اروپا (EU Blue Card) به نیروهای کار ماهر خارجی اجازه میدهد که در کشورهای عضو اتحادیه اروپا به صورت قانونی کار و زندگی کنند. دارندگان این کارت میتوانند پس از 21 ماه کار و زندگی در آلمان و با داشتن دانش زبان آلمانی در سطح B1، درخواست اقامت دائم دهند. اگر سطح زبان شما A1 باشد، این مدت زمان به 33 ماه افزایش مییابد.
- اقامت آلمان از طریق تحصیل: اقامت تحصیلی به تنهایی منجر به اقامت دائم نمیشود، اما راه را برای آن هموار میکند. مزایای تحصیل در آلمان شامل تحصیل تقریباً رایگان، امکان کار پارهوقت و فرصت 18 ماهه برای جستجوی کار پس از فارغالتحصیلی است. پس از فارغالتحصیلی و یافتن شغل مناسب، میتوانید نوع ویزای خود را به ویزای کاری تغییر داده و پس از طی کردن شرایط لازم (معمولاً 2 تا 3 سال کار)، برای اقامت دائم اقدام کنید.
- اقامت آلمان از طریق سرمایهگذاری: سرمایهگذاری در آلمان میتواند مسیر اخذ اقامت دائم را هموار کند. حداقل سرمایه لازم برای ثبت شرکت معمولاً 25,000 یورو است. شرایط اصلی شامل ارائه بیزینس پلن تأییدشده و اثبات تأثیر مثبت بر اقتصاد آلمان (مانند ایجاد شغل) است. در صورت موفقیت کسبوکار، امکان دریافت اقامت دائم پس از 3 سال وجود دارد.
مراحل گامبهگام درخواست اقامت دائم آلمان
برای دریافت مجوز اقامت دائم آلمان، شما باید مراحل زیر را طی کنید:
- بررسی شرایط اولیه: اطمینان حاصل کنید که تمامی شرایط لازم را برآورده کردهاید.
- آمادهسازی مدارک: مدارک مورد نیاز شامل پاسپورت، اجازه اقامت موقت، مدارک مالی (اثبات تمکن مالی)، مدارک بیمه بازنشستگی و مدارک زبان آلمانی (حداقل B1) است.
- ارائه درخواست: درخواست خود را به اداره مهاجرت محلی (Ausländerbehörde) ارائه دهید.
- پیگیری و زمانبندی: معمولاً چندین ماه زمان لازم است تا تصمیم نهایی صادر شود. وضعیت درخواست خود را از طریق سامانههای آنلاین یا تماس با اداره مهاجرت پیگیری کنید.
- تمدید اقامت در آلمان: گامی حیاتی در مسیر اقامت دائم و شهروندی
نکته: یکی از نکات کلیدی برای رسیدن به اقامت دائم و سپس شهروندی آلمان، تمدید به موقع اقامت فعلی شماست. غفلت از این موضوع میتواند عواقب جدی داشته باشد:
- اقامت غیرقانونی: اگر بعد از تاریخ انقضای کارت اقامت (Aufenthaltstitel) در آلمان بمانید و آن را تمدید نکرده باشید، اقامت شما غیرقانونی محسوب میشود.
- جریمه و اخراج: اداره مهاجرت ممکن است برای شما جریمه نقدی در نظر بگیرد یا حتی دستور ترک خاک صادر کند.
- محدود شدن آینده اقامتی: سابقه تمدید نکردن میتواند در درخواست اقامت دائم (Niederlassungserlaubnis) یا تابعیت آلمانی (Einbürgerung) تأثیر منفی بگذارد.
- از دست دادن مجوز کار یا تحصیل: با پایان اعتبار اقامت، اجازه کار، تحصیل یا دریافت خدمات اجتماعی از شما سلب میشود.
چگونه اقامت خود را به موقع تمدید کنید؟
زود اقدام کنید: حداقل 6 تا 8 هفته قبل از تاریخ انقضای اقامت
وقت ملاقات بگیرید: به صورت آنلاین، ایمیلی یا حضوری با اداره مهاجرت (Ausländerbehörde)
مدارک لازم را آماده کنید: پاسپورت معتبر، کارت اقامت فعلی، عکس بیومتریک، بیمه سلامت، قرارداد کاری/دانشگاه/مدرک درآمد، اجارهنامه
پرداخت هزینه: معمولاً بین 100 تا 120 یورو (برای دانشجویان ممکن است کمتر باشد)
نکته مهم: اگر نمیتوانید به موقع وقت بگیرید، حتماً از طریق ایمیل به اداره مهاجرت اطلاع دهید تا برای شما “Fiktionsbescheinigung” (گواهی موقت اقامت قانونی) صادر کنند.
اقامت قانونی یعنی آرامش، امنیت و باز بودن مسیر پیشرفت در آلمان
شهروندی آلمان: گام نهایی پس از اقامت دائم
پس از اخذ اقامت دائم آلمان و زندگی برای مدت زمان مشخص، میتوانید برای اخذ شهروندی آلمان اقدام کنید. این تابعیت، حقوق کامل یک شهروند آلمانی را به شما اعطا میکند.
مزایای بینظیر تابعیت آلمان:
- حق رأی و مشارکت سیاسی: شما میتوانید در انتخابات محلی، ایالتی و فدرال شرکت کرده و در شکلدهی به آینده کشور نقش ایفا کنید
- آزادی اقامت و کار در اتحادیه اروپا: با پاسپورت آلمانی، میتوانید آزادانه در تمامی 27 کشور عضو اتحادیه اروپا و منطقه شینگن زندگی، کار یا تحصیل کنید، بدون هیچ محدودیتی
- حمایت کنسولی در خارج از کشور: شهروندان آلمانی از حمایت کامل سفارتخانهها و کنسولگریهای آلمان در سراسر جهان برخوردار هستند
- دسترسی به یک سیستم رفاه اجتماعی قوی: شامل بیمههای درمانی، بازنشستگی، بیکاری و حمایتهای مالی در شرایط خاص
- آموزش و بهداشت با کیفیت: شهروندان آلمانی از خدمات بهداشتی با کیفیت و آموزش تقریباً رایگان یا با هزینههای بسیار پایین (از مهدکودک تا دانشگاه) بهرهمند میشوند
- آزادی سفر بدون ویزا: با پاسپورت قدرتمند آلمان، میتوانید به بیش از 130 کشور جهان بدون نیاز به ویزا سفر کنید
- امنیت و ثبات: زندگی در کشوری با ثبات سیاسی و اقتصادی بالا و نرخ جرم و جنایت پایین.
قانون جدید تابعیت آلمان و چند تابعیتی: یک تغییر مهم
یک خبر مهم برای متقاضیان شهروندی آلمان: از 27 ژوئن 2024، قانون جدیدی به اجرا درآمده که چند تابعیتی را در آلمان به رسمیت میشناسد. این بدان معناست که دیگر نیازی به انصراف از تابعیت قبلی برای اخذ تابعیت آلمان وجود ندارد. این اصلاحات، فرآیند را برای بسیاری از مهاجران و متقاضیان تابعیت آلمان به طرز چشمگیری تسهیل کرده و انعطافپذیری بیشتری در حفظ هویت ملی افراد فراهم میآورد. این تغییر، فرصتهای جدیدی را برای ایرانیانی که قصد مهاجرت به آلمان را دارند، ایجاد میکند، زیرا آنها میتوانند ضمن حفظ تابعیت ایرانی خود، از مزایای شهروندی آلمان نیز بهرهمند شوند.
مراحل گامبهگام اخذ شهروندی آلمان
برای دریافت تابعیت و شهروندی آلمان، اگر حداقل 5 سال اقامت قانونی در این کشور دارید، باید مراحل زیر را طی کنید:
- درخواست به اداره ملیت (Staatsangehörigkeitsbehörde): ابتدا برای دریافت شهروندی آلمان باید به اداره ملیت محلی خود درخواست دهید. این اداره شما را در مورد فرمها، مدارک و هزینهها راهنمایی خواهد کرد.
- آزمون شهروندی: تمامی افراد بین 16 تا 67 سال که واجد شرایط شهروندی آلمان هستند، باید در این آزمون شرکت کنند. آزمون شامل 33 سوال است که باید به حداقل 17 سوال در 60 دقیقه پاسخ صحیح دهید. هزینه آزمون 25 یورو است و پس از قبولی، گواهی آن را از اداره فدرال مهاجرت و پناهندگان (BAMF) دریافت خواهید کرد.
- ارسال درخواست نهایی: هنگامی که تمام مدارک مورد نیاز را جمعآوری کردید، باید آنها را به اداره ملیت محلی ارسال کنید. این کار ممکن است به صورت آنلاین یا حضوری انجام شود.
- پرداخت هزینههای درخواست: هزینه درخواست تابعیت آلمان 255 یورو برای هر بزرگسال و 51 یورو برای کودکان زیر 18 سال است که باید در زمان ارسال درخواست پرداخت شود.
- فرآیند تصمیمگیری: فرآیند تصمیمگیری برای درخواست تابعیت حداقل 18 ماه طول میکشد. در این مدت ممکن است از شما خواسته شود که مدارک اضافی ارائه دهید.
- دریافت گواهی شهروندی و درخواست پاسپورت: پس از دریافت گواهی شهروندی آلمان، میتوانید برای دریافت پاسپورت آلمانی درخواست دهید. این کار باید شخصاً در دفتر شهروندی (Bürgeramt) انجام شود.
سوالات متدوال
برای اکثر افراد، حداقل 5 سال اقامت قانونی و مداوم در آلمان مورد نیاز است. در شرایط خاص (مانند دارندگان بلوکارت)، این مدت میتواند کوتاهتر شود (21 یا 33 ماه)
بله، از 27 ژوئن 2024، قانون جدید تابعیت آلمان اجازه چند تابعیتی را به شهروندان خود و متقاضیان تابعیت میدهد و دیگر نیازی به انصراف از تابعیت قبلی نیست
آزمون شهروندی آلمان شامل 33 سوال چند گزینهای در مورد زندگی، قوانین، تاریخ و سیستم سیاسی آلمان است. برای قبولی باید حداقل به 17 سوال پاسخ صحیح دهید
هزینه درخواست تابعیت آلمان برای هر بزرگسال 255 یورو است. برای افراد زیر 18 سال که با والدین خود درخواست میدهند، این مبلغ 51 یورو و برای خردسالانی که به تنهایی درخواست میدهند، 255 یورو است.
خیر، ویزای تحصیلی مستقیماً به اقامت دائم یا شهروندی منجر نمیشود. شما پس از تحصیل باید نوع اقامت خود را به ویزای کاری یا جستجوی کار تغییر دهید و سپس پس از طی کردن شرایط لازم (معمولاً 2 تا 3 سال کار برای اقامت دائم)، برای اقامت دائم و نهایتاً شهروندی اقدام کنید.
